System TPMS (Tire Pressure Monitoring System) to inteligentna technologia, która automatycznie kontroluje ciśnienie w ogumieniu. Od 2014 roku wszystkie nowe samochody sprzedawane w Unii Europejskiej muszą być wyposażone w ten system, co podkreśla jego kluczową rolę w bezpieczeństwie ruchu drogowego.
Spis treści
Czym jest TPMS i dlaczego jest ważny?
System TPMS (Tire Pressure Monitoring System) to inteligentna technologia, która automatycznie i w sposób ciągły kontroluje ciśnienie w ogumieniu. Od 2014 roku wszystkie nowe samochody sprzedawane w Unii Europejskiej muszą być wyposażone w ten system, co podkreśla jego kluczową rolę w bezpieczeństwie ruchu drogowego.
Istnieją dwa główne typy systemów TPMS, które różnią się sposobem działania czujników:
* Bezpośredni TPMS: W tym systemie każdy wentyl opony wyposażony jest w indywidualny czujnik ciśnienia i temperatury. Czujniki te przesyłają dane radiowo do centralnej jednostki sterującej pojazdu, która analizuje odczyty i informuje kierowcę o wszelkich nieprawidłowościach. Z mojego doświadczenia: ten typ systemu oferuje najwyższą precyzję i najszybszą reakcję na nawet niewielkie zmiany ciśnienia.
* Pośredni TPMS: Wykorzystuje istniejące czujniki ABS/ESP do monitorowania prędkości obrotowej kół. Spadek ciśnienia w oponie powoduje zmniejszenie jej obwodu, a tym samym zwiększenie prędkości obrotowej. System porównuje prędkości obrotowe kół i na tej podstawie sygnalizuje potencjalny problem. Z mojego doświadczenia: choć pośrednie systemy są tańsze w utrzymaniu, ich reakcja bywa wolniejsza, a dokładność niższa w porównaniu do systemów bezpośrednich.
Niezależnie od typu, TPMS natychmiast informuje kierowcę o spadku ciśnienia w oponie za pomocą kontrolki na desce rozdzielczej, dzięki czemu można szybko zareagować i uniknąć potencjalnie niebezpiecznych sytuacji, takich jak nagłe pęknięcie opony czy utrata kontroli nad pojazdem.
Bezpośredni system TPMS (dTPMS): Precyzja w czasie rzeczywistym
Bezpośredni system TPMS (dTPMS) zapewnia precyzyjne monitorowanie ciśnienia dzięki czujnikom ciśnienia i temperatury, które są umieszczone bezpośrednio w każdej oponie.
Jak działa dTPMS?
Czujnik dTPMS, montowany wewnątrz opony (zazwyczaj zintegrowany z zaworem), precyzyjnie monitoruje ciśnienie i temperaturę powietrza. Zebrane dane błyskawicznie trafiają bezprzewodowo do komputera pokładowego, zazwyczaj na częstotliwości 433 MHz. Komputer natychmiast analizuje te informacje. Gdy ciśnienie spadnie poniżej ustalonego progu, system błyskawicznie ostrzega kierowcę, wyświetlając dedykowaną kontrolkę na desce rozdzielczej.
Zalety dTPMS:
- Niezrównana dokładność pomiaru ciśnienia i temperatury. Z mojego doświadczenia: ta precyzja ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i żywotności opon.
- Błyskawiczne wykrywanie nawet minimalnych spadków ciśnienia.
- Precyzyjna identyfikacja problematycznej opony.
Wady dTPMS:
- Wyższy koszt początkowy i serwisowy (wymiana czujników, baterii).
- Wymaga kalibracji/programowania czujników po każdej wymianie opon czy rotacji.
- Potencjalne ryzyko uszkodzenia czujników podczas wymiany opon. Z mojego doświadczenia: kluczowe jest, aby wymiany opon były przeprowadzane przez doświadczonych mechaników, aby uniknąć uszkodzeń i zapewnić prawidłowe działanie systemu.
Pośredni system TPMS (iTPMS): Działanie na podstawie danych z ABS/ESP
Pośredni system TPMS (iTPMS) działa, analizując prędkość obrotową kół za pomocą istniejących sensorów pojazdu, co eliminuje potrzebę dedykowanych czujników ciśnienia w oponach. Dzięki temu system jest prostszy w konstrukcji i tańszy w eksploatacji.
Jak działa iTPMS?
W przeciwieństwie do dTPMS, system iTPMS nie potrzebuje własnych czujników ciśnienia w oponach. Zamiast tego, wykorzystuje dane z czujników prędkości obrotowej kół – tych samych, które są kluczowe dla systemów ABS (zapobiegającego blokowaniu kół podczas hamowania) i ESP (elektronicznego programu stabilizacji). Gdy ciśnienie w oponie spada, jej obwód zmniejsza się, co automatycznie zwiększa prędkość obrotową koła. iTPMS błyskawicznie wykrywa tę różnicę w prędkościach obrotowych między kołami i na tej podstawie sygnalizuje potencjalny problem z ciśnieniem.
Zalety iTPMS:
- Znacznie niższy koszt produkcji i brak potrzeby dodatkowych czujników w kołach. Z mojego doświadczenia: ten niższy koszt to często główny argument producentów pojazdów za wyborem iTPMS, zwłaszcza w modelach z niższych segmentów.
- Minimalne wymagania serwisowe (brak baterii do wymiany).
Wady iTPMS:
- Mniejsza precyzja pomiaru niż w dTPMS.
- Nie podaje konkretnych wartości ciśnienia.
- Wykrywa spadek ciśnienia z opóźnieniem lub dopiero przy znaczących różnicach. Z mojego doświadczenia: systemy te zazwyczaj reagują na spadek ciśnienia o około 0,3-0,5 bara i często sygnalizują problem dopiero po przejechaniu kilku kilometrów.
- Zależność od bezbłędnego działania systemów ABS/ESP.
Korzyści z systemu TPMS
Prawidłowe działanie czujnika ciśnienia w oponach, będącego sercem systemu TPMS, zapewnia kluczowe korzyści:
- Bezpieczeństwo na drodze: Precyzyjna i natychmiastowa informacja od czujnika o niskim ciśnieniu minimalizuje ryzyko nagłych awarii opon, utraty kontroli nad pojazdem i wypadków. Opony z prawidłowym ciśnieniem, których stan na bieżąco monitoruje czujnik, gwarantują optymalną przyczepność i krótszą drogę hamowania – to klucz do Twojego bezpieczeństwa.
- Oszczędność paliwa: Czujnik ciśnienia, alarmując o spadku ciśnienia, zapobiega zwiększonym oporom toczenia, które bezpośrednio przekładają się na wyższe rachunki za paliwo. Utrzymując prawidłowe ciśnienie dzięki stałemu monitoringowi, oszczędzasz na paliwie i dbasz o środowisko, redukując emisję CO2.
- Wydłużona żywotność opon: Czujnik, sygnalizując odchylenia od normy, eliminuje ryzyko nieprawidłowego ciśnienia. Niewłaściwe ciśnienie przyspiesza nierównomierne zużycie bieżnika, drastycznie skracając żywotność opon. System TPMS z czujnikiem jako sercem utrzymuje opony w doskonałej kondycji przez znacznie dłuższy czas.
Konserwacja i typowe problemy TPMS
Systemy TPMS są zazwyczaj niezawodne, lecz mimo to wymagają pewnej uwagi użytkownika, zwłaszcza w przypadku dTPMS.
Kalibracja i programowanie czujników TPMS
Po każdej wymianie opon, rotacji kół, a niekiedy nawet po dopompowaniu powietrza, system TPMS może wymagać kalibracji lub ponownego programowania. Jest to kluczowe, zwłaszcza dla dTPMS, by komputer pojazdu bezbłędnie identyfikował sygnały z każdego czujnika i prawidłowo monitorował ciśnienie.
Żywotność baterii i wymiana czujników
W czujnikach dTPMS baterie mają ograniczoną żywotność – zazwyczaj od 5 do 10 lat. Po tym okresie czujnik przestaje działać i wymaga wymiany na nowy. Baterie są zazwyczaj zintegrowane z czujnikiem, co uniemożliwia ich samodzielną wymianę.
TPMS a sezonowa wymiana opon
Podczas sezonowej wymiany opon, zwłaszcza gdy używasz dwóch kompletów felg (z oponami letnimi i zimowymi), upewnij się, że oba mają sprawne czujniki TPMS. W przeciwnym razie system zasygnalizuje błąd kontrolką na desce rozdzielczej, a Ty utracisz funkcjonalność monitorowania ciśnienia w oponach. Zawsze informuj serwis wulkanizacyjny o obecności czujników, aby zapobiec ich przypadkowemu uszkodzeniu.
Co zrobić, gdy zaświeci się kontrolka TPMS?
Kontrolka TPMS na desce rozdzielczej sygnalizuje problem z ciśnieniem w jednej lub kilku oponach, lub też awarię samego systemu. W takiej sytuacji niezwłocznie sprawdź ciśnienie we wszystkich oponach manometrem i uzupełnij je do wartości zalecanych przez producenta Twojego pojazdu (informacje te znajdziesz zwykle na naklejce na słupku drzwi kierowcy lub klapce wlewu paliwa). Jeśli problem powraca lub kontrolka nadal świeci się po skorygowaniu ciśnienia, oznacza to uszkodzenie czujnika lub problem z systemem. Wówczas niezbędna będzie wizyta w serwisie.
Najczęściej zadawane pytania
Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące systemu TPMS.
Jaka jest żywotność baterii w czujnikach dTPMS?
Baterie w czujnikach bezpośredniego TPMS najczęściej działają od 5 do 10 lat. Po tym okresie czujnik wymaga wymiany, ponieważ baterie są w nim trwale zintegrowane.
Czy muszę kalibrować TPMS po każdej wymianie opon?
Tak, po sezonowej wymianie opon lub rotacji kół zazwyczaj konieczna jest kalibracja lub ponowne programowanie systemu TPMS. Jest to kluczowe dla jego prawidłowego działania.
Co oznacza, gdy kontrolka TPMS świeci się na desce rozdzielczej?
Świecąca kontrolka TPMS najczęściej wskazuje na spadek ciśnienia w jednej lub kilku oponach. Może również sygnalizować awarię czujnika lub zakłócenie w działaniu całego systemu TPMS.
Czy mogę jeździć bez sprawnych czujników TPMS?
Zdecydowanie nie zaleca się jazdy z niesprawnym systemem TPMS! System ten jest obowiązkowy w nowych samochodach w Europie. Jego awaria skutkuje nie tylko irytującym ostrzeżeniem na desce rozdzielczej i brakiem kluczowych informacji o spadku ciśnienia, ale w wielu krajach Unii Europejskiej może nawet uniemożliwić przejście przeglądu technicznego.
